Hoparlor Verimliligi - Hassasiyeti (Speaker Sensitivity)
Hoparlor Verimliligi - Hassasiyeti (Speaker Sensitivity)
Capcom'um "Guc-Desibel Iliskisi" baslikli yazisina bir de kabinler tarafindan bakalim. Hoparlorlerin akimi ses enerjisine cevirmelerinde dort-bes temel kriter var. Bunlardan hoparlorun kaldirabildigi surekli ve anlik yuk (watt cinsinden), empedans (ohm cinsinden), frekans araligi (Hz cinsinden) pekcogumuzun asina oldugu noktalar.
Yalniz dB @ 1W1M cinsinden tanimlanan "hassasiyet" (sensitivity) pekcok kisinin bilmedigi, bilse de cok dikkat etmedigi bir noktadir. Capcom'un yazisinda degindigi guc-desibel iliskisinin altinda yatan teoriyi kullanarak, dusuk gucte bir amfi icin de uygun hoparlor secmek mumkun.
Yalniz dB @ 1W1M cinsinden tanimlanan "hassasiyet" (sensitivity) pekcok kisinin bilmedigi, bilse de cok dikkat etmedigi bir noktadir. Capcom'un yazisinda degindigi guc-desibel iliskisinin altinda yatan teoriyi kullanarak, dusuk gucte bir amfi icin de uygun hoparlor secmek mumkun.
Hoparlor Verimliligi - Hassasiyeti (Speaker Sensitivity)
dB @ 1W1M birimi bir hoparlore gonderilen 1 watt'lik bir sinyalin 1 metre mesafeden dinlendiginde dB cinsinden ne kadar ses siddeti (sound pressure level) yaratacagini belirtiyor. Dolayisiyla 103dB@1W1M'lik bir hoparlor bir metre ilerisinde bir watt'lik sinyalden 103dB siddetinde bir ses yaratiyor demek. Evlerindeki stereo sistemlerinde single-ended tup amfi ve yuksek verimlilikteki hoparlorler kullanan audiofillerin kanal basina sadece 1-2 watt civarinda bir gucle bayagi doyurucu ses elde edebilmelerinin altinda yatan da bu aslinda.
Ortalama bir odadaki dogal gurultu seviyesinin 55 dB oldugunu varsayarsak, aslinda 103dB verimlilikteki bir hoparlor 1W'tan 48dB'lik bir net ses siddeti yaratacaktir (genelde ev ortaminda net 55-60dB seviyesinde dinledigimiz muzik oldukca doyurucu bir volumdur diyebilirim). Dolayisiyla, dogal gurultu seviyelerinin gece cok dusmesi dolayisiyla, aslinda gece dinledigimiz muzik kulagimiza cok daha yuksek gelecektir. Bar-klup-konser ortaminda bu gurultu seviyesi tabii ki cok daha yuksek seviyelerde olacak, ve amfimizin gucu buyuk olcude ortamdaki gurultuyu bastirmaya harcanacaktir.
103dB'lik hoparlor ve 55dB'lik gurultu varsayimiyla, ses gucunun her ikiye katlandiginda 3dB'lik ilave ses siddeti yaratacagi gercegi bize asagidaki basit tabloyu veriyor.
1W - 48dB
2W - 51dB
4W - 54dB
8W - 57dB
16W - 60dB
....
1024W - 78dB
Yani, anca 1024W'lik bir amfiyle 78dB'lik bir ses siddetine ulasabiliyoruz (tekrarlamakta fayda goruyorum ki bu ortamdaki gurultu ciktiktan sonra sadece muzige ait net ses siddeti).
Acme Low B-2 Series II - 93dB@1W1M
Hartke 210XL - 96dB@1W1M
Epifani UL-210 - 102dB@1W1M
Diyelim ki Epifani hoparloru 100W'lik bir kafayla besliyoruz. Ayni ses siddetini Hartke'den elde etmek icin (Epifani - Hartke = 6dB), 100x2x2 = 400W'lik bir amfi, Acme'den elde etmek icinse (Hartke - Acme = 3dB), 400x2 = 800W'lik bir amfi kullanmamiz gerekiyor. Genelde Acme'lerin cok az ve beslenmesi son derece guc hayvanlar olduklari kanisi bayagi gerceklik payi iceriyor yani. :)
Burada bu sonuclarin buyuk olcude teorik oldugunu unutmamamiz gerekiyor. Ayrica dikkat etmemiz gereken bazi ilave noktalar da var tabii...
1. Bu rakamlar uretici firmalar tarafindan verilmis rakamlar. Gercekte bu uc hoparlor arasinda bu derece belirgin fark olmayabilir. Ayni aletle ayni ses ortaminda olcmek ve gercekte bu rakamlarin ne olduguna bakmak lazim;
2. Uzerinde tweeter bulunan bazi hoparlorlerin uzerindeki cross-over devreleri (sinyalin hangi frekanslarinin ustunun tweeter'a gonderilecegini belirleyen devre) cok karisik olabiliyor. Bu tarz devreler sinyalin onemli bir kismini isiya cevirip, aslinda bir nevi cope atmis oluyor. Bu da olcumu guclestirebiliyor. Bu durumda, daha rasyonel bir karsilastirma icin uzerlerinde ayni cross-over devresi olan aletlere bakmak gerekebilir;
3. Dusuk verimlilikteki bir hoparlor daha kotu ya da daha iyi diye birsey yok. Sadece bu tarz hoparlorler beslenmesi guc hoparlorler ve daha buyuk amfiler gerektiriyorlar;
4. Yuksek verimlilikteki bazi hoparlorler amfilerdeki istenmeyen gurultuleri cok fazla on plana cikartabiliyor. O yuzden kalitesiz bir amfiyle kullanildiginda cok da tatmin edici sonuc elde edilemeyebilir.
Sonucta elimizde kalitesi yuksek ama gucu dusuk bir kafa varsa, bu tarz bir amfiyi verimli bir hoparlorle kullanmak iyi bir fikir olabilir.
Ayni sekilde, hoparlor seciminde bunun kriterlerden sadece biri oldugunu unutmamak lazim. Ama degisik ortamlarda performanslarda bulundukca goz ardi edilmemesi gereken bir kriter oldugunu dusunuyorum.
www.basgitarist.com dan Alper Yılmaz adlı kullanıcının yazısından alıntıdır.
Ortalama bir odadaki dogal gurultu seviyesinin 55 dB oldugunu varsayarsak, aslinda 103dB verimlilikteki bir hoparlor 1W'tan 48dB'lik bir net ses siddeti yaratacaktir (genelde ev ortaminda net 55-60dB seviyesinde dinledigimiz muzik oldukca doyurucu bir volumdur diyebilirim). Dolayisiyla, dogal gurultu seviyelerinin gece cok dusmesi dolayisiyla, aslinda gece dinledigimiz muzik kulagimiza cok daha yuksek gelecektir. Bar-klup-konser ortaminda bu gurultu seviyesi tabii ki cok daha yuksek seviyelerde olacak, ve amfimizin gucu buyuk olcude ortamdaki gurultuyu bastirmaya harcanacaktir.
103dB'lik hoparlor ve 55dB'lik gurultu varsayimiyla, ses gucunun her ikiye katlandiginda 3dB'lik ilave ses siddeti yaratacagi gercegi bize asagidaki basit tabloyu veriyor.
1W - 48dB
2W - 51dB
4W - 54dB
8W - 57dB
16W - 60dB
....
1024W - 78dB
Yani, anca 1024W'lik bir amfiyle 78dB'lik bir ses siddetine ulasabiliyoruz (tekrarlamakta fayda goruyorum ki bu ortamdaki gurultu ciktiktan sonra sadece muzige ait net ses siddeti).
Hoparlor Verimliligi - Hassasiyeti (Speaker Sensitivity)
Simdi bu bilgiyi kullanarak uc farkli hoparloru karsilastiralim ve bu uc hoparlorden ayni ses seviyesini elde edebilmek icin gerekli amfi gucunu inceleyelim.Acme Low B-2 Series II - 93dB@1W1M
Hartke 210XL - 96dB@1W1M
Epifani UL-210 - 102dB@1W1M
Diyelim ki Epifani hoparloru 100W'lik bir kafayla besliyoruz. Ayni ses siddetini Hartke'den elde etmek icin (Epifani - Hartke = 6dB), 100x2x2 = 400W'lik bir amfi, Acme'den elde etmek icinse (Hartke - Acme = 3dB), 400x2 = 800W'lik bir amfi kullanmamiz gerekiyor. Genelde Acme'lerin cok az ve beslenmesi son derece guc hayvanlar olduklari kanisi bayagi gerceklik payi iceriyor yani. :)
Burada bu sonuclarin buyuk olcude teorik oldugunu unutmamamiz gerekiyor. Ayrica dikkat etmemiz gereken bazi ilave noktalar da var tabii...
1. Bu rakamlar uretici firmalar tarafindan verilmis rakamlar. Gercekte bu uc hoparlor arasinda bu derece belirgin fark olmayabilir. Ayni aletle ayni ses ortaminda olcmek ve gercekte bu rakamlarin ne olduguna bakmak lazim;
2. Uzerinde tweeter bulunan bazi hoparlorlerin uzerindeki cross-over devreleri (sinyalin hangi frekanslarinin ustunun tweeter'a gonderilecegini belirleyen devre) cok karisik olabiliyor. Bu tarz devreler sinyalin onemli bir kismini isiya cevirip, aslinda bir nevi cope atmis oluyor. Bu da olcumu guclestirebiliyor. Bu durumda, daha rasyonel bir karsilastirma icin uzerlerinde ayni cross-over devresi olan aletlere bakmak gerekebilir;
3. Dusuk verimlilikteki bir hoparlor daha kotu ya da daha iyi diye birsey yok. Sadece bu tarz hoparlorler beslenmesi guc hoparlorler ve daha buyuk amfiler gerektiriyorlar;
4. Yuksek verimlilikteki bazi hoparlorler amfilerdeki istenmeyen gurultuleri cok fazla on plana cikartabiliyor. O yuzden kalitesiz bir amfiyle kullanildiginda cok da tatmin edici sonuc elde edilemeyebilir.
Sonucta elimizde kalitesi yuksek ama gucu dusuk bir kafa varsa, bu tarz bir amfiyi verimli bir hoparlorle kullanmak iyi bir fikir olabilir.
Ayni sekilde, hoparlor seciminde bunun kriterlerden sadece biri oldugunu unutmamak lazim. Ama degisik ortamlarda performanslarda bulundukca goz ardi edilmemesi gereken bir kriter oldugunu dusunuyorum.
www.basgitarist.com dan Alper Yılmaz adlı kullanıcının yazısından alıntıdır.
Yener Kuşculuoğlu Kadıköy Gitar Kursu
Piyano Kursu Kadıköy sayfası için linke tıklayın.
Yorumlar
Yorum Gönder